Les archives de ma grande Amie

(foto: archief fam. Spruch)

450 fr. per week.
Voor dat bedrag gaf Madeleine Duguet les aan haar leerling Maurice Spruch. Dat lesgeld was een vaste bron van inkomsten, naast de occasionele opbrengst van de schilderijen en portretten die ze maakte, al of niet in opdracht. Toen Maurice eind december 1956 een week lang niet was opgedaagd, stond hij er toch op om zijn lesgeld te betalen. Wat Madeleine trots en ostentatief weigerde. "Ah non! Si pauvre que je sois, je veux au moins avoir le mérite de gagner la croûte de pain dont je me nourris. Que je ne doive pas celle-ci à la charité", schreef ze daarover in haar Mémoires.
Op 1 januari 1957 vindt ze echter een omslag van Maurice in haar brievenbus, met daarin een onverwacht nieuwjaarsgeschenk: de som van 450 frank. Weigeren kan ze dat niet. Maar het bedrag zomaar beschouwen als haar normale loon wil ze ook niet. Het eerste idee voor de bestemming ervan - het geld storten in het fonds Jeanne Flament - verwerpt ze. "Je me dis qu’il est plus utile de consacrer ce petit avoir à l’achat de cartons pour classer les précieux papiers qui doivent constituer les archives de ma grande Amie."

(foto: archief fam. Spruch)

Het klasseren van dat archief ("que j’ai couchées dans les jolies boîtes cartonnées, que je dois à la générosité de mon petit Maurice") zal ze doen tussen haar artistieke activiteiten en lessen in, soms tot wanhoop en woede van Maurice, zoals ze in haar Mémoires vermeldt. "Vous gaspillez votre temps" fulminait-il. "Vous feriez beaucoup mieux de continuer vos peintures!" J'avais haussé les épaules. Que m'importaient les remarques de Maurice! Je savais à présent où était mon devoir. Je ne me permettrais aucun répit avant que je n'aie achevé le classement de ce précieux héritage."

In de loop van de jaren '60 van vorige eeuw bezorgde Duguet het archief van Jeanne Flament (correspondentie, partituren, dagboeken, foto's, persoonlijke voorwerpen,...) aan het AMVC - Archief en Museum van het Vlaams Cultuurleven. Het huidige Letterenhuis dus in Antwerpen, waar het nog altijd rust, in de originele dozen die Duguet kocht in 1957.
Ze worden mijn volgende uitdaging, na het ordenen van het archief van Madeleine Duguet.

En af en toe stoot ik daarbij op verrassingen. Zoals vorige week, toen bij een iets nauwkeuriger blik in de archiefdozen van Jeanne Flament bleek dat een derde van dat archief... eigenlijk tot het archief van Duguet behoort. Zoals hun levens jarenlang verstrengeld waren, zo zijn ook de archieven bijna niet meer los te zien van elkaar.